Po ubiorze kobiety można było dowiedzieć się jaki jest jej stan cywilny. Mężatki miały czepki, a panny nie. Co jeszcze wyróżnia tradycyjny żywiecki strój?
Żywiecki strój mieszczański powstał końcem XIX w. Męski łączył style mieszczański i szlachecki. Składał się z granatowej rogatywki (nakrycie głowy), koszuli, żupana (staropolska szata), sukmana (okrycie wierzchnie), skórzanego lub jedwabnego pasa, spodni oraz butów. Obuwie najczęściej było wysokie i czarne, a nakrycie głowy przypominało wojskowe czapki za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Nosiło się je opuszczone lekko na prawą skroń. Natomiast pas był dwustronny i dzielił się na cztery pola różnego koloru. Można był zakładać go na różne sposoby, dzięki czemu odnosiło się wrażenie, że mężczyzna nosi inne pasy. Ten element ubioru miał 460 cm długości, więc owijano się nim kilka razy, a końce wiązano na boku. A panie?
Liczyła się oryginalność
Kobiecy strój, podobnie jak męski, również składał się z elementów szlacheckich. Poza tym, wykorzystywano trendy z zachodniej części Europy, głównie z Francji. Główną ozdobą ubioru Żywczanki były bogate hafty wyszywane na tiulu nićmi z bawełny. Panie tworzyły je same, jedynie te bardziej zamożne zlecały wykonanie ich innym osobom. Praca nad haftem zajmowała dużo czasu ze względu na wiele zdobień i motywów. Najpopularniejszym motywem były kwiaty. Wykonanie haftu było o tyle trudniejsze, że nie można było kopiować wzorów, tylko tworzyć oryginalne. Kobiecy ubiór składał się z czepka, koszuli, kryzy (kołnierza) z tiulu, gorsetu, kaftana, spódnic spodnich i wierzchnich, fartucha, chustki z tiulu lub szala (okrycie ramion), czółenek łódek, wstążek i biżuterii.
Czepki z cekinami
Co ciekawe, po stroju kobiety można było rozpoznać jej stan cywilny. W jaki sposób? Panny nosiły na ramionach tiulowe chusty, a mężatki czepki, kamizelki i szale. Czepki pokrywano złotą nicią i dodawano cekiny czy szafiry. Z tyłu czepka wiązało się kokardę ze wstążki, która opadała na plecy. Panna zawsze miała odsłoniętą głowę i nosiła ubrania w jasnych kolorach - pastelach czy bieli. Natomiast mężatka miała na sobie barwne rzeczy - najczęściej czerwone, zielone i niebieskie. Jeśli chodzi o biżuterię, to Żywczanki nakładały korale. Najcenniejsze były te w kolorze czerwonym. Naszyjnik tworzyły trzy lub cztery sznurki, które związywano kolorową wstążką.
Dziś tradycyjny strój mieszkańców Żywca promuje Asysta Żywiecka. Bierze ona udział w różnych miejskich wydarzeniach i prezentuje ubiory.
źródło: www.strojeludowe.net, www.polskatradycja.pl
O Asyście Żywieckiej pisaliśmy już TUTAJ.
