Ponad pół miliona Polaków z otyłością ma ograniczony dostęp do świadczeń medycznych. Służba zdrowia jest nieprzygotowana do walki z "nadwagą olbrzmią". Braki w wyposażeniu placówek, niedostatecznie rozpowszechniona wiedza o chorobie oraz zaledwie kilkunastu specjalizujących się w jej leczeniu lekarzy obesitologów – to problemy, jakie napotykają pacjenci chorzy na otyłość tzw. olbrzymią. Przeprowadzony przez Rzecznika Praw Pacjenta, a inspirowany działaniami Fundacji OD-WAGA, monitoring wykazał, że służba zdrowia nie jest przygotowana do opieki nad osobami z chorobą określaną mianem pandemii XXI wieku. Famed Żywiec opracował rozwiązanie, które umożliwi tej grupie pacjentów korzystanie ze specjalistycznej formy leczenia.
– Choroba otyłości, w tym jej najcięższe przypadki, dotyczy coraz większej liczby chorych. Zapewnienie sprzętu, który będzie wspomagać leczenie pacjentów z otyłością to konieczność. Dlatego wprowadziliśmy stół operacyjny Famed Hyperion o udźwigu 500 kg i niewielkiej wysokości minimalnej blatu. Stół operacyjny o odpowiedniej nośności i funkcjonalności, np. w zakresie swobodnego ułożenia pacjenta poprawiającego dostępność narządów, ma istotne znaczenie przy zabiegach bariatrycznych m.in. ułatwia przeprowadzanie laparoskopii, a właśnie ta technika obecnie najczęściej jest wykorzystywana w tego rodzaju zabiegach – mówi Marek Suczyk, wiceprezes spółki Famed Żywiec, wytwórcy sprzętu medycznego.
Około 50 proc. Polaków* ma nadwagę lub jest chorych na otyłość. Wedle szacunków w naszym kraju żyje nawet siedemset tysięcy** ludzi chorujących na otyłość III stopnia tj. najbardziej zaawansowane stadium choroby, zwane też otyłością olbrzymią (wskaźnik masy ciała BMI 40+). Jak wynika z przyjętego w lipcu br., przez Radę Ministrów rocznego sprawozdania Rzecznika Praw Pacjenta (RPP)***, problem dostępności do świadczeń zdrowotnych dla osób z otyłością jest coraz częściej sygnalizowany przez pacjentów oraz ich rodziny.
– Zgłoszenia pacjentów głównie dotyczyły niedostosowanego dla osób z otyłością sprzętu diagnostycznego, takiego jak tomograf komputerowy oraz rezonans magnetyczny, ale także np. braku w szpitalu łóżka o odpowiednich parametrach udźwigu czy też niedostosowanego dla osoby z otyłością fotela stomatologicznego. Brak odpowiedniego sprzętu dla pacjentów chorujących na otyłość może oznaczać pewne ograniczenia w możliwości wykonania konkretnego badania, a co za tym idzie osoby te mogą nie być w wystarczający sposób objęte opieką zdrowotną – komentuje Krystyna Barbara Kozłowska, p.o. Rzecznika Praw Pacjenta.
Od 2014 roku działania na rzecz zapewnienia osobom chorym na otyłość prawidłowego dostępu do usług medycznych prowadzi Fundacja Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA. Wystąpienia Fundacji, walczącej również o upowszechnianie rzetelnych informacji o chorobie otyłości i bezpiecznych metodach wspierających jej leczenie, skłoniły Rzecznika Praw Pacjenta do podjęcia w 2015 r. działań mających na celu poprawę dostępu do świadczeń zdrowotnych tej grupy pacjentów.
Wyniki monitoringu placówek medycznych** potwierdziły istnienie problemu nieprzystosowania polskiej służby zdrowia do diagnostyki, leczenia, rehabilitacji i opieki nad chorymi na otyłość tzw. olbrzymią i tzw. skrajnie olbrzymią (BMI 60+). Według danych RPP w województwach lubelskim, śląskim, świętokrzyskim i wielkopolskim nie ma łóżek pacjenckich o odpowiedniej nośności (od 150 do 300 kg). W Śląskiem oraz siedmiu innych województwach pacjenci pozbawieni są dostępu do aparatu wykonującego pozytonową tomografię emisyjną, który posiadałby odpowiednie dla chorych na otyłość tzw. olbrzymią parametry. W całym kraju dostępnych jest jedynie kilka bariatrycznych karetek pogotowia, a także jedynie kilka stołów operacyjnych o nośności przekraczającej trzysta kilogramów**. Dające realną szansę na poprawę stanu zdrowia chorych operacje bariatryczne, których przeprowadzanie determinuje m.in. odpowiedni udźwig i funkcjonalność stołów operacyjnych, wykonuje zaledwie około 30 szpitali.
W Polsce nie ma także wystarczającej liczby lekarzy specjalizujących się w leczeniu otyłości, szczególnie otyłości tzw. olbrzymiej i tzw. skrajnie olbrzymiej.
– Przedstawicielom służby zdrowia brakuje odpowiedniej wiedzy na temat postępowania z pacjentami chorymi na otyłość czy prawidłowego dawkowania im leków. Grono lekarzy przygotowanych do leczenia otyłości obejmuje zaledwie kilkudziesięciu specjalistów. To chirurdzy wykonujący zabiegi bariatryczne, których jest około czterdziestu oraz kilkunastu lekarzy obesitologów, wykształconych za granicą, gdyż w polskim systemie edukacji lekarskiej nie istnieje taka specjalizacja. Brak jest odpowiedniego sprzętu w przychodniach i szpitalach. W przypadku systemu ratownictwa nie ma także procedur transportu dla osób chorych na otyłość tzw. skrajnie olbrzymią – mówi Magdalena Gajda, społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość i prezes Fundacji OD-WAGA.
Jak wskazuje Fundacja braki w wyposażeniu placówek ograniczają możliwość korzystania ze świadczeń medycznych przez uprawnionych do nich pacjentów.
– Lekarze odmawiają wykonania zabiegów tłumacząc się, że nie dysponują odpowiednim sprzętem medycznym. Najlepiej wyposażone są szpitale wykonujące zabiegi chirurgicznego leczenia otyłości, bo mają na co dzień pacjentów, którzy takiego sprzętu potrzebują – komentuje Magdalena Gajda.
Właśnie zabiegi bariatryczne mają istotne znaczenie dla chorych na otyłość. Ministerstwo Zdrowia oddzieliło chirurgię bariatryczną od chirurgii ogólnej, tworząc, funkcjonujący od stycznia 2017 roku, nowy system refundacji zabiegów bariatrycznych. Według opracowania Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji****, powołującej się na raport HTA (Health Technology Assessment), a także badań światowych, tego typu zabiegi to najskuteczniejsza metoda leczenia otyłości III stopnia i jej powikłań np. cukrzycy typu 2 czy nadciśnienia tętniczego. Przeprowadzenie operacji i opieka nad przebywającym w szpitalu chorym wymagają wyposażenia szpitala w odpowiedni sprzęt m.in. łóżka, stoły operacyjne, stoły do zabiegów ambulatoryjnych czy sprzęt diagnostyczny. Rocznie w Polsce przeprowadza się jedynie od 2 do 3 tysięcy takich zabiegów.
Zdaniem Fundacji OD-WAGA potrzeba działań zmierzających do zniwelowania problemu ograniczeń w korzystaniu z usług medycznych dla chorych na otyłość jest niezbędne, by wyrównać szanse każdego obywatela do gwarantowanego prawnie dostępu do ochrony zdrowia.
– Przy stale rosnącej skali choroby konieczne jest natychmiastowe podjęcie działań zapobiegających wykluczeniu osób z otyłością, jeśli chodzi o dostęp do usług i odpowiedniego dla chorych sprzętu medycznego. Nie domagamy się specjalnych praw, a jedynie dostrzeżenia realnych potrzeb ogromnej liczby osób – podsumowuje Magdalena Gajda.
* „Według Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia (EHIS) z 2014 r., w Polsce osoby z nadwagą i chore na otyłość stanowiły odpowiednio 36,6 proc. i 16,7 proc. populacji osób w wieku 15 lat i więcej, czyli łącznie 53,3 proc. Podobne dane publikuje raport „Bieżące statystyki otyłości i nadwagi w Polsce”. Odsetek osób z otyłością stale rośnie - w 1996 r. wynosił 27,7 proc. w 2004 r. wzrósł do poziomu 29,6 proc., aby w połowie bieżącej dekady objąć połowę populacji”
Nadwaga i otyłość w Polsce - Biuro Analiz Sejmowych
http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/E1076D55B37A9603C12580E2002F7655/$file/Infos_227.pdf
„Osoby z nadwagą i otyłością: 49,55%” - dane za drugie półrocze 2015 r.
* Działający w branży medycznej od 1947 roku Famed Żywiec pozostaje jednym z wiodących i zarazem najbardziej doświadczonych producentów wysokiej jakości sprzętu medycznego w Europie. Firma specjalizuje się w produkcji stołów operacyjnych, łóżek na Oddziały Intensywnej Terapii, wózków do przewożenia chorych, łóżek porodowych oraz foteli zabiegowych. Famed Żywiec dostarcza swój sprzęt do ponad 80 państw, w Azji, Afryce i Ameryce Północnej będąc także kooperantem zagranicznych producentów.Niezawodność produktów Famedu bezpośrednio przyczynia się do poprawy jakości opieki medycznej pacjentów w Polsce i na świecie. Wysoce wykwalifikowana kadra, konkurencyjne koszty produkcji oraz szeroki zakres możliwości dostosowania produktów firmy stanowią kluczową przewagę firmy w dynamicznie rozwijającej się branży medycznej.
