No właśnie. Niepierwszy raz można odnieść wrażenie, że nad Państwowym Zakładem Opiekuńczo Lecziczym w Rajczy zebrały się czarne chmury. Czy to tylko wrażenie? Powiat ma zamiar zainwestować 2 mln zł na jego rozbudowę i fdodo końca roku postawić dodatkowy pawilon, a terminy gonią. Jest już po przetargu.
Primavesi, Szymanowski, Habsburg, a nawet Michael Jackson?
Warto w tym miejscu przypomnieć ciekawą i dosyć burzliwą historię pałacu. Jego budowę rozpoczęto w pierwszej połowie XIX wieku. Zainicjował ją jeden z posiadaczy wsi, Anastazy Siemioński. Kolejnym właścicielem był Teodor Primavesi, a prowadzona z jego nakazów rozbudowa nadała pałacowi neogotycki charakter. Miejsce to wzbogaciło się też o efektowny park. W latach 1894 – 1914 przeszedł w posiadanie księcia Władysława Lubomirskiego, który dokonał gruntownej przebudowy. Obiekt stał się połączeniem neorenesansowej reprezentatywności i rezydencji wiejskiej. Z uwagi na bujne życie towarzyskie księcia gościło w nim wiele znanych znanych nazwisk okresu Młodej Polski, na czele z Karolem Szymanowskim. W roku wybuchu I wojny światowej Władysław Lubomirski sprzedał pałac Stefanowi Karolowi Habsbrgowi. Ten z kolei, dwa lata później, przekazał obiekt na cele szpitalne dla kombatantów. Po małych przeróbkach, w 1918 roku, pałac stał się szpitalem dla chorych na gruźlicę. W czasie II wojny światowej mieścił się tam sztab Wehrmachtu. Został poważnie zdewastowany po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny Żywiecczyzny. W 1954 utworzono tam Sanatorium Przeciwgruźlicze. Gruntowny remont wykonano w nim w 1966 roku. Niestety zniszczono wówczas zabytkowe wnętrze. Dobudowano też nową część, stylem nie bardzo pasującą do reszty. Decyzją Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Bielsku-Białej w 1988 roku zespół pałacowo – parkowy wpisano do rejestru zabytków. W roku 1991 przekształcono sanatorium w Państwowy Zakład Opiekuńczo-Leczniczy. Od 1999 roku jest to Samodzielny Publiczny Zakład Opiekuńczo Leczniczy dla przewlekle chorych.
Burzliwy początek wieku
Pierwsza dekada nowego tysiąclecia okazała się dla pałacu w Rajczy, a właściwie dla istniejącej tam placówki medycznej, czasem kryzysu, głównie finansowego. Jako swego rodzaju ciekawostkę można podać, że około 2003 roku pojawił się temat ratunku dla tego obiektu i stworzenia w tym miejscu międzynarodowego centrum wypoczynkowego, co planowała tajemnicza amerykańska firma MTB, nieoficjalnie kojarzona z pewnym nieżyjącym już gwiazdorem muzyki POP. Jak się nietrudno domyślić, nic z tego nie wyszło, ale plotki nadały miejscu stosownego rozgłosu. Kwestie finansowe były też przyczyną groźby rozwiązania tej jednostki medycznej w 2010 roku. Dzięki dodatkowym funduszom z NFZ 140 pensjonariuszy mogło pozostać na dotychczasowym miejscu.
Co teraz?
Temat Pałacu Habsburgów i zagrożenia dla istniejącego tam Samodzielnego Publicznego Zakładu Opiekuńczo Leczniczego wraca co rusz, bo i od dawna sytuacja związana z polską służbą zdrowia jest bardzo labilna. Niedawno żywieckie Starostwo Powiatowe ogłosiło o poszukiwaniach, drogą przetargu, wykonawcy dla budowy nowego Publicznego Zakładu Opiekuńczo Leczniczego. Jak nas zapewnił dyrektor rajczańskiego PZOL – Waldemar Jurasz – nie oznacza to zmiany siedziby obecnej placówki, a jej rozbudowę. Skupiający 140 pensjonariuszy „pałac” w związku z takim zagęszczeniem nie spełnia wymogów sanitarno - epidemiologiczych. To z kolei, jeśli odpowiedzialni szybko nie zaradzą, może spowodować, że placówka wypadnie z listy dotowanych przez Ministerstwo Zdrowia. Termin jest pilny i krótkoterminowy, do końca roku. Starostwo Powiatowej planuje wybudowanie na terenie obiektu pałacowo – parkowego dodatkowego budynku, który pomieści co najmniej 50 łóżek. Kwota, jaka będzie potrzebna na inwestycję, to 2 miliony złotych, a konieczny termin ukończenia to 31 grudnia 2017. Starostwo i dyrekcja mają nadzieję, że uda się i jedno i drugie, czyli znalezienie środków i oddanie budynku do użytku. Na dziś wiadomo, że jedynym oferentem w przetargu jest firma żywiecka firma WODPOL, deklarując kwotę potrzebną na do wykonania robót 2,24 mln, podczas gdy Starostwo Powiatowe w Żywcu ma do dyspopzycji niższą, bo 2,1 mln zł.
Poniżej prezentujemy projekt nowego budynku. Pracownia Żyrafbud Bielsko-Biała. Projektant: mgr.inż. arch. Krystyna Siwczyk
